• 29 marca 2024
  • Imieniny:  Wiktoryna, Helmuta, Eustachego

Wiemy, że starożytne budowle w kształcie piramid znajdują się w różnych częściach świata.  Budowano je w Egipcie ,Ameryce Środkowej, Południowej i Północnej, w Chinach, a także   na terenie starożytnej Mezopotamii. Jednak z reguły  nie kojarzymy   piramid z  Polską. Czy słusznie? Okazuje się że nie. Najstarsze budowle w kształcie piramidy zlokalizowane są na Kujawach – w Gaju Stolarskim, Wietrzychowicach i Sarnowie. Naukowcy są zdania, że grobowce liczą sobie ponad 5500 lat, co oznacza, że zostały wzniesione mniej więcej 1000 lat wcześniej niż Północna Piramida w Dahszur. Kolejne piramidy  były wznoszone w XVI, XVIII, XIX i XX wieku w różnych częściach Polski. Mamy taką budowle  również na terenie powiatu gorlickiego.

Jest to mauzoleum rodziny Skrzyńskich zlokalizowane  w Zagórzanach, miejscowości leżącej  niedaleko Gorlic. Mimo że obiekt ten jest wzorowany na budowlach egipskich, to łatwo można w nim  dostrzec typowo katolicki element sakralny. Mowa o dużym krzyżu z ukrzyżowanym Chrystusem, który wyrasta z jej lewego  boku. Wysokość piramidy wynosi ok. 10 m, a jej  podstawa ma 12 m szerokości, Ten oryginalny grobowiec  został zbudowany w 1931 r.   na zamówienie hrabiego Aleksandra Skrzyńskiego, a jego  projektantem był  polski architekt i malarz Teodor Marian Talowski.

Skrzyńscy to ród zasłużony zarówno dla regionu, jak i dla  Polski. Dotyczy to szczególnie  dwóch jej przedstawicieli: Adama hr. Skrzyńskiego (1.01.1853 r. - 26.07.1905 r.)  oraz Aleksandra Józefa hr. Skrzyńskiego (19.03.1881 r. –25.09.1931 r.). Hrabia Adam był pionierem przemysłu naftowego i przedsiębiorcą. Wybudował w Libuszy rafinerię, doprowadzając do niej kolejową odnogę od linii Jasło – Stróże.  Oprócz działalności gospodarczej angażował się także w politykę. W 1882 roku został wybrany do Sejmu Krajowego  Natomiast w 1891 roku wszedł do parlamentu wiedeńskiego. Działając w tych gremiach miał zawsze na uwadze interesy regionu, który reprezentował. To za sprawą jego  decyzji Zagórzany stały się siedzibą  rodu Skrzyńskich.

Hrabia Aleksander zapisał się w historii Polski jako wybitny polityk i dyplomata. Był trzykrotnym ministrem spraw zagranicznych,  a latach 1925 – 1926 premierem   RP. W czasie I wojny służył w wojsku u boku Tadeusza Rozwadowskiego, biorąc udział w operacji gorlickiej.  Wcześniej, bo po studiach w Wiedniu   i Krakowie, gdzie  uzyskał stopień doktora praw, pracował w starostwie w Gorlicach, w budynku, który zachował się do dnia dzisiejszego przy ulicy 3 Maja. Obecnie znajduję się tam pamiątkowa tablica, przypominająca gorliczanom postać tego wybitnego rodaka.  Po przewrocie majowym z 1926 roku Skrzyński odszedł z polityki i zajął się działalnością gospodarczą. Niedługo potem, bo w roku  1931, zginął w wypadku samochodowym, w niewyjaśnionych okolicznościach.

Ostatnim przedstawicielem rodu Skrzyńskich pochowanym w mauzoleum był  Aleksander Maria hr. Sobański (10.12.1924 r. - 2.04.1994 r.). Pasjonat sportów samochodowych, wybitny kierowca rajdowy z międzynarodowymi sukcesami, i  członek Rady Głównej Automobilklubu Polskiego. To jemu zawdzięczamy, że wielokrotnie  przez teren powiatu gorlickiego, przebiegała trasa Międzynarodowego Rajdu Polski , niezwykle prestiżowej imprezy samochodowej na przełomie lat 60. i 70.

 

Opracował Krzysztof Mikruta

Fot. Starostwo Powiatowe w Gorlicach

POWIAT GORLICKI TO:

110000 MIESZKAŃCÓW
996 KM2 POWIERZCHNI
37 PROJEKTÓW EU
STAROSTWO POWIATOWE W GORLICACH

ul. Biecka 3, 38-300 Gorlice
woj. małopolskie
www.powiatgorlicki.pl
tel.: (018) 353 53 80
fax: (018) 353 75 45
starostwo@powiatgorlicki.pl

Godziny pracy:

Poniedziałek - piątek 7.30 - 15.30

GORLICE

49°39'44.9"N 21°09'39.4"E