30 lat temu, w 1992 roku, zakończona została ostatnia renowacja kościółka pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej, arcydzieła drewnianej architektury sakralnej w Polsce, wpisanego na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Tadeusz Szydłowski, wybitny polski konserwator w swoim dziele „Ruiny Polskie” tak opisał nasz wspaniały zabytek „(...)Z pośród majestatycznych topól rosnących nad rzeczką, wyłaniała się tam budowla niezmiernie interesująca, która z daleka zdawała się nie mieć ścian, a być tylko rozpiętym namiotem (…). Na pewno intryguje nas nazwa tej publikacji, bo gdy dzisiaj patrzymy na piękną bryłę świątyni, ciężko nam uwierzyć, iż był taki moment w jej dziejach, że niewiele brakowało, a zostałaby tylko na kartach historii.

Jest rok 1915. Czas Bitwy pod Gorlicami. Ulokowani w kościółku żołnierze rosyjscy zaciekle bronią się przed atakującymi ich oddziałami austro - węgierskimi. Zmasowany ostrzał doprowadza świątynię do ruiny. Zniszczeniu ulegają nie tylko ściany, ale także wnętrze budowli. Po odparciu Rosjan proces ten nadal postępuje. Żołnierze armii CK drewno ze ścian i dachu wykorzystują do budowy okopów, a także jako opał. Bezpowrotnej dewastacji ulega większość wyposażenia, m.in.: późnorenesansowe ołtarze z XVIII w., a także ambona i polichromia. Praktycznie ze świątyni, którą w swoich pracach utrwali, tacy artyści, jak: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer czy Włodzimierz Tetmajer pozostał żałosny kikut, kojarzący się z ludzkim szkieletem.

Na szczęście jednak znaleźli się ludzie, którzy nie pozwolili unicestwić zabytkowego kościółka. W latach 1918 – 1919, mimo dramatycznej sytuacji w jakiej znalazła się Polska, prowadzone były prace pod kierownictwem wspomnianego już Tadeusza Szydłowskiego, które przywróciły świetność drewnianej świątyni. Dach pokryto gontami, zrekonstruowano zakrystię i podcienia. We wnętrzu zrekonstruowano gotycką chrzcielnicę i zachowany fragment neogotyckiej polichromii na ścianie południowej. W dziejach drewnianej architektury sakralnej w Polsce był to pierwszy odbudowany i zrekonstruowany zabytek.

Kolejne prace budowlane i konserwatorskie przeprowadzono w latach 1946- 1955. Zakończono je w 1992 r. i tutaj należy przypomnieć postać nieżyjącego już proboszcza sękowskiej Parafii, ks. prałata Stanisława Dziedzica, bo dzięki niemu właśnie świątynia odzyskała swoją dawną świetność. Dowodem na to, jest eksponowany, obok głównego wejścia, medal Prix Europa Nostra, przyznany parafii w 1994 r. za wzorowo prowadzone prace restauratorskie.
Ta historia nie byłaby jednak pełna bez przypomnienia, że w latach 1900 – 1912, z inicjatywy Władysława Długosza, kolatora drewnianego kościółka, miała miejsce pierwsza w XX wieku renowacja. Powołano komitet, który zorganizował zbiórkę pieniędzy na remont wśród mieszkańców Sękowej i Siar, czego dowodem są listy darczyńców, które zachowały się do dnia dzisiejszego. Jego członkiem był także mój pradziadek, Jakub Mikruta, który nadzorował prace ciesielskie.
Wszystkim tym, dzięki którym temu arcydziełu sakralnej architektury drewnianej, dane było przetrwać wszystkie dziejowe zawieruchy należy się pamięć i szacunek nas wszystkich. Pomyślmy choć przez chwilę o ich dziele, gdy staniemy przed sękowskim kościółkiem.

Krzysztof Mikruta

Wykorzystano fotokopię zdjęć z publikacji Tadeusza Szydłowskiego – 'Ruiny Polski”.