7 lipca mija 122 rocznica urodzin prof. Franciszka Janika, wybitnego konstruktora lotniczego, autora opracowań naukowych i wszechstronnego pilota, który urodził się w podgorlickiej wsi Mszanka. Warto z tej okazji przypomnieć gorliczanom historię naszego rodaka, który zrealizował swoje wielkie marzenie i zawsze powtarzał, że „nie sława i rozgłos lecz użyteczny wkład pracy niosącej postęp jest tym, co może każdy obywatel ofiarować Polsce, a człowiek uskrzydlony – lotnictwu”.
Narodziny lotniczej pasji prof. Janika są ściśle związane z wydarzeniami I wojny światowej na ziemi gorlickiej. W 1915 r., miał okazję obserwować na lotnisku polowym nieopodal rodzinnej wsi bojowe samoloty armii austro – węgierskiej oraz niedługo później w Szymbarku, balon obserwacyjny służący do kierowania ogniem artylerii. Te dwa epizody zaważyły na całym jego późniejszym życiu. W latach 1927-39 prof. Janik pracował w kilku instytutach i biurach konstrukcyjnych lotnictwa, gdzie prowadził badania naukowe, korygował obliczenia prototypów samolotów, szybowców i balonów. Szczególną sławę przyniosły Mu start w 1938 r. w międzynarodowych zawodach balonowych o Puchar Gordon Bennetta , kiedy to wraz z Antonim Januszem odniósł zwycięstwo w tych niezwykle prestiżowych zawodach, mających status dzisiejszych olimpiad, po locie na odległość 1725 km.
W latach 1939-1940 przybywał we Francji i Turcji, gdzie prowadził dalsze badania i projektował nowe typy samolotów. Po zawarciu w 1940 r. polsko-francuskiej umowy o odbudowie polskiego lotnictwa był współorganizatorem batalionu oficerów lotnictwa w Lyonie, gdzie wykładał budowę płatowców i aerodynamikę. Odegrał też ważną rolę w teoretycznym przygotowaniu przyszłych polskich „asów” RAF-u. Po powrocie do kraju podjął pracę w Instytucie Lotnictwa i na Politechnice Warszawskiej, gdzie wykładał teorię lotnictwa, konstruował i dokonywał ekspertyz lotniczych. Był także wszechstronnym pilotem i skoczkiem spadochronowym. Opublikował dziesiątki prac naukowych, szereg książek, podręczników i skryptów.
Franciszek Janik zawsze pamiętał o Mszance i Gorlicach. Często odwiedzał swoje rodzinne strony, służąc radą i pomocą. Zmarł 27 grudnia 1975 r. w Warszawie. Nie zapomniano o wybitnych zasługach prof. Janika dla polskiego lotnictwa o czym świadczy nadanie jednej z warszawskich ulic Jego imienia. Pamięć o nim zachowali także krajanie. W 1995 r. z okazji 80-lecia Bitwy Gorlickiej odbyły się w Gorlicach Międzynarodowe Zawody balonowe o Memoriał Franciszka Janika, które później zorganizowano jeszcze dwukrotnie. W 2015 r., z inicjatywy Zarządu Powiatu Gorlickiego Profesora uhonorowano pomnikiem, który stanął na placu przed budynkiem dzisiejszego Centrum Kształcenia Zawodowego. Ponadto jego imieniem nazwano także salę audiowizualną w tejże placówce.
Krzysztof Mikruta
Foto zbiory NAC i własne
More Joomla Extensions